DİCLE İLÇESİ

Dicle, Diyarbakır’ın tarihi ve doğal zenginlikleriyle ön plana çıkan ilçelerinden biridir. Eski adı “Piran” olan Dicle, hem Mezopotamya'nın kadim tarihine hem de modern Güneydoğu Anadolu kültürünün izlerine ev sahipliği yapmaktadır. Adını içinden geçen ve bölgenin can damarlarından biri olan Dicle Nehri’nden alan ilçe, stratejik konumu, doğal güzellikleri ve tarihsel mirasıyla büyük bir öneme sahiptir.

Coğrafi Konum

Dicle, Diyarbakır’ın kuzeydoğusunda yer alır ve kent merkezine yaklaşık 90 km uzaklıktadır. İlçenin komşuları şunlardır: Kuzeyde: Hani, Güneyde: Eğil, Batıda: Lice, Doğuda: Bingöl'e yakın kırsal alanlar Dicle Nehri'nin ilçeden geçmesi, bölgeye ayrı bir ekolojik zenginlik katar. Çevresi dağlık ve engebeli yapıya sahiptir, geniş tarım alanları ve verimli ovaları da bulunur. Rakım yaklaşık 900 metre civarındadır. İlçenin doğası; sarp dağlar, vadiler, geniş yaylalar ve zengin su kaynakları ile şekillenmiştir.

İklim

İlçede karasal iklim hâkimdir. Yazlar: sıcak ve kurak Kışlar: yağışlı ve yer yer kar yağışlı İlkbahar: doğanın canlandığı dönem, yeşil vadiler ve çiçeklerle kaplı yaylalar Dicle Nehri’nin varlığı, iklimi çevresel olarak yumuşatır ve tarımsal faaliyetlerin çeşitlenmesine katkı sağlar.

Tarihî Arka Plan

Dicle’nin tarihi binlerce yıl öncesine uzanır. İlçenin bulunduğu bölge, tarih boyunca birçok uygarlığın geçiş ve yerleşim noktası olmuştur: Hurri ve Mitanni Krallıkları Asur ve Babil uygarlıkları Persler Roma ve Bizans Selçuklu ve Artuklu Beylikleri Osmanlı İmparatorluğu Eski adı Piran olan Dicle, Osmanlı döneminde önemli bir yerleşim yeri olarak kayıtlara geçmiştir. Cumhuriyet döneminde ise adı Dicle olarak değiştirilmiştir.

Dicle Nehri’nin Önemi

Dicle Nehri, sadece ilçeye adını vermekle kalmaz; bölgenin tarihini, ekonomisini ve yaşam biçimini şekillendirir. Nehir, bölge tarımını destekleyen su kaynağı, doğal yaşamın beslendiği ekosistem, tarih boyunca kurulan yerleşimlerin en önemli sebebi olmuştur. Ayrıca Dicle Nehri kıyıları, doğal güzelliğiyle mesire alanı olarak da değerlidir.

Ekonomi

Dicle ilçesi ekonomisi büyük ölçüde tarım ve hayvancılığa dayanır. Tarım Ürünleri Buğday Arpa Nohut Mercimek Bağcılık (üzüm yetiştiriciliği) Bahçecilik ve sebze üretimi Dicle Nehri, sulama imkânlarını artırarak tarımsal verimliliği destekler. Hayvancılık Küçükbaş hayvancılık yaygındır; koyun ve keçi yetiştiriciliği ön plandadır. Ayrıca büyükbaş hayvancılık da yapılmaktadır.

Nüfus ve Sosyal Yapı

Dicle, Diyarbakır’ın nüfusça orta ölçekli ilçelerinden biridir. İlçe merkezinde yaşayanların yanı sıra geniş bir kırsal nüfusu barındırır. Aile bağları kuvvetlidir, toplumsal dayanışma ve komşuluk ilişkileri güçlüdür. Genç nüfus oranı yüksektir. Göç, bölgede görülen sosyoekonomik nedenlerle zaman zaman etkili olmuş olsa da, halkın büyük kısmı topraklarına bağlı yaşamını sürdürmektedir.

Kültür, Dil ve Yaşam

Dicle’nin kültürel yapısı, Güneydoğu Anadolu’nun zengin kültür birikiminin bir yansımasıdır. Türkçe ve Kürtçe günlük yaşamda yaygın olarak kullanılır. Yöresel düğünler, halk oyunları, davul-zurna geleneği ilçede güçlü şekilde korunmaktadır. Yöresel Yemekler İçli köfte, Kaburga dolması, Çiğköfte, Meyan şerbeti, Tandır ekmeği, Keşkek benzeri yöresel tahıl yemekleri