İÇ KALE

Diyarbakır İç Kale, kentin tarihi dokusunun kalbinde yer alan, binlerce yıllık geçmişiyle adeta yaşayan bir tarih müzesidir. Sur ilçesinde yer alan bu bölge, Diyarbakır Surları’nın en eski kısmını oluşturur ve “Amida Höyüğü” olarak da bilinir. İç Kale, tarih boyunca Asurlular, Persler, Roma, Bizans, Emevî, Abbâsî, Selçuklu, Artuklu ve Osmanlılar gibi birçok medeniyetin izlerini taşımaktadır. Her bir dönem, İç Kale’nin taşlarına kendi kültürünü ve mimari anlayışını kazımıştır. Bu nedenle Diyarbakır İç Kale sadece bir savunma yapısı değil, aynı zamanda şehrin yönetim, ticaret, dini ve sosyal yaşamının da merkezi olmuştur.
İç Kale, yaklaşık 6000 yıllık bir geçmişe sahiptir ve stratejik konumu sayesinde kentin en önemli savunma noktası olarak kullanılmıştır. Kaleyi çevreleyen surlar bazalt taşından yapılmıştır ve sağlam yapısı sayesinde yüzyıllar boyunca ayakta kalmayı başarmıştır. Kale içerisinde birçok tarihi yapı yer alır. Bunların başında Artuklu Sarayı gelir. 12. yüzyılda inşa edilen bu saray, Artuklu Beyliği döneminde hükümdarlık merkezi olarak kullanılmıştır. Sarayın kalıntıları bugün de görülebilir ve dönemin gelişmiş mimari anlayışını yansıtır.
İç Kale’de bulunan diğer önemli yapılardan biri de Hz. Süleyman Camii’dir. Bu cami, Anadolu’nun en eski camilerinden biridir ve içinde 27 sahabenin mezarı bulunmaktadır. Bu yönüyle hem tarihi hem dini açıdan büyük bir öneme sahiptir. Cami, kare planlı avlusu, kesme taş işçiliği ve sade ama zarif mimarisiyle dikkat çeker. Caminin çevresinde yer alan türbeler, ziyaretçilerin manevi bir atmosfer içinde gezmesini sağlar.
Kale içinde ayrıca Saint George Kilisesi olarak bilinen tarihi yapı da bulunmaktadır. Bu yapı, Bizans döneminden kalma olup zamanla çeşitli dönemlerde onarımlar görmüştür. Günümüzde restore edilerek kültürel etkinliklerde kullanılmaktadır. Bunun yanında İç Kale’nin içinde çeşitli burçlar, su sarnıçları, eski konutlar ve arkeolojik kazı alanları da yer alır. Özellikle Amida Höyüğü’nde yapılan kazılarda ortaya çıkan seramikler, mühürler ve mimari kalıntılar, Diyarbakır’ın tarihinin ne kadar derinlere uzandığını göstermektedir.
Osmanlı döneminde İç Kale, askeri ve idari amaçlarla kullanılmaya devam etmiştir. Bu dönemde kale içinde karargâhlar, cephanelikler ve yönetim binaları yapılmıştır. Cumhuriyet döneminde ise kale bir süre askeri alan olarak kullanıldıktan sonra restore edilerek halka açılmıştır. Günümüzde İç Kale, “Diyarbakır Arkeoloji Müzesi”ne ev sahipliği yapmaktadır. Bu müzede, kentin farklı dönemlerine ait binlerce eser sergilenmekte; ziyaretçilere Diyarbakır’ın tarihsel gelişimi adım adım anlatılmaktadır.
Bugün İç Kale, yerli ve yabancı turistlerin en çok ziyaret ettiği yerlerden biridir. Hem görkemli surları hem de içindeki tarihi yapılarıyla fotoğrafçılar ve tarih tutkunları için eşsiz bir yerdir. Geniş avlularında gezerken bazalt taşlarının soğukluğunu, geçmiş medeniyetlerin izlerini ve Diyarbakır’ın derin tarihini hissedersiniz. Akşam saatlerinde surların üzerine yansıyan güneş ışıkları, bu görkemli yapıyı adeta altın bir renge bürür. Bu yönüyle İç Kale, yalnızca bir tarihi eser değil, aynı zamanda Diyarbakır’ın kimliğinin bir parçasıdır.
İç Kale, hem mimarisiyle hem de taşıdığı kültürel mirasla Diyarbakır’ın en özel noktalarından biridir. Şehri anlamak, köklerine inmek isteyen herkesin mutlaka görmesi gereken bir yerdir. Her taşı, her duvarı, her burcu geçmişten bir hikâye anlatır; Diyarbakır’ın tarih boyunca nasıl dimdik ayakta kaldığını gözler önüne serer.